ကခ်င္ျပည္နယ္၊ အထူးေဒသ (၁)အတြင္းရွိ ေငါ့ခ်န္းခေခ်ာင္းေပၚတြင္ တည္ေဆာက္မည့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း ၄ခုမွာ ေဒသခံမ်ား၏ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ စားဝတ္ေနေရးမ်ားကို ဖ်က္ဆီးမည္ ျဖစ္သျဖင့္ အၿပီးသတ္ ရပ္တန႔္ေပးပါဟု အစီရင္ခံစာ တေစာင္ထုတ္ျပန္ကာ ကခ်င္လူမႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကြန္ရက္ (KDNG) ႏွင့္ ေဒသခံမ်ားက ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။
KDNG မွ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးေဇာ္မိုင္က “ေငါ့ခ်န္းခ ေဒသက အရမ္းေဝးတဲ့ ေနရာျဖစ္တယ္ ။ ေခ်ာင္က်တယ္။ အဲဒါကို ဗဟိုအစိုးရက စီမံကိန္းကို ခိုးေၾကာင္ခိုးဝွက္ စတယ္။ ခိုးေၾကာင္ခိုးဝွက္ စတာကို က်ေနာ္တို႔က အကုန္လုံး သိေအာင္ ဒီအစီရင္ခံစာကို လုပ္ေဆာင္ၿပီး တားျမစ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ေျပာသည္။
ေငါ့ခ်မ္းခသည္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုထဲမွ ေလာ္ေဝၚ၊ လခ်ိဒ္၊ ေငါ့ခ်န္း၊ လီဆူမ်ား ဆင္းသက္လာေသာ မ်ိဳး ဆက္ အဆက္ဆက္ေနလာခဲ့သည့္ သမိုင္းဝင္ေနရာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အျခားေနရာမ်ားသို႔ မေျပာင္းလိုဘဲ စီမံကိန္းကို သာ အၿပီးသတ္ ရပ္ဆိုင္းေပးေစလိုေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။
ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားအနက္ ေလာ္ေဝၚ၊ လခ်ိဒ္၊ ေငါ့ခ်န္း၊ လီဆူတို႔၏ သမိုင္းေၾကာင္း စတင္ရာ ေနရာသည္ ေငါ့ခ်န္းခ ျမစ္ေၾကာင္းတေလွ်ာက္တြင္ တည္ရွိသည္။
ၾသဂုတ္လ ၂၉ ရက္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ “ေငါ့ခ်န္းခလြင္ျပင္ကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ျခင္း”ဟူသည့္ အမည္ျဖင့္ KDNG က အစီရင္ခံစာ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ၿပီး KDNG တာဝန္ခံမ်ားႏွင့္ ေဒသခံမ်ားက ကန႔္ကြက္ေၾကာင္း သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ တခုကိုလည္း ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ျမန္မာနိုင္ငံ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာန၏ ေဖာ္ျပခ်က္အရ ေငါ့ခ်န္းခ ေရကာတာစီမံကိန္း ၄ခုကို ၂၀၂၆ -၂၀၂၇ ခုႏွစ္တြင္ အၿပီးတည္ေဆာက္ရန္ ရည္မွန္းထားသည္ဟု KDNG၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေရးသားထားသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ားက စိုးရိမ္ပူပန္မႈ ျဖစ္လာၿပီး ယခုကဲ့သို႔ အစီရင္ခံစာျဖင့္ ကန႔္ကြက္ရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။
ေငါ့ခ်န္းခ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ေရကာတာစီမံကိန္းကို ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလက ျမန္မာစစ္အစိုးရႏွင့္ တ႐ုတ္နိုင္ငံမွ International Energy Cooperation and Development Corporation (YEIG) တို႔ အၾကား နားလည္မႈ စာခြၽန္လႊာ (MOU) ထိုးၿပီး အစိုးရက စီမံကိန္း လုပ္ေဆာင္မည္ကို ေၾကညာထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု KDNG ၏ အစီရင္ခံစာထဲတြင္ ေရးသားထားသည္။
၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ေငါ့ခ်န္းခ ေရကာတာစီမံကိန္း ၄ခုကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ YEIG ႏွင့္ အစိုးရအၾကား နားလည္ မႈ စာခြၽန္လႊာ (MOU) တခု ထပ္မံေရးထိုးၿပီး ၂၀၁၀-၂၀၁၃ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ေရကာတာ တည္ေဆာက္ရန္ ေလ့လာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရးထိခိုက္နစ္နာမႈဆိုင္ရာ ဆန္းစစ္ ေလ့လာမႈ (EIA/SIA) မ်ားကို တ႐ုတ္နိုင္ငံမွ Power China Kunming Engineering Corporation (KHID) ကုမၸဏီႏွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွ Resource and Environment Myanmar (REM) တို႔က စတင္ ျပဳလုပ္ကာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလတြင္ YEIG ႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရအၾကား နားလည္မႈစာခြၽန္လႊာ တခု ထပ္မံခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ေမလတြင္ YEIG ကုမၸဏီဝန္ထမ္းမ်ားက ေျမသား၊ ေရသား စမ္းသပ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ရန္ ထပ္မံ ေဆာင္ ႐ြက္ရာ ထန္ဒုံးႏွင့္ ထြန္းရွိန္ေက်း႐ြာမွ ေဒသခံမ်ားက ဝိုင္းဝန္းပိတ္ဆို႔ တားျမစ္ခဲ့သျဖင့္ ကုမၸဏီဝန္ထမ္းမ်ား ထပ္မံ ေရာက္မလာေတာ့ဘဲ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံသည့္ ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ေဒသခံမ်ားက ကန႔္ကြက္ခဲ့ၾကသည္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ျပဳလုပ္သည့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာက်ေသာ ဆန္းစစ္ ေလ့လာမႈ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲတြင္ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာနမွ တင္ျပသည့္ ျပည္တြင္း လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္မည့္ ေရကာတာ ၅၀ စာရင္းတြင္ ေငါ့ခ်န္းခ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ေရကာတာ စီမံကိန္း ၄ခု ပါဝင္ေနသည္။
အဆိုပါ ေရကာတာ ၄ခုကို တည္ေဆာက္ပါက ေငါ့ခ်န္းခေခ်ာင္းတေလွ်ာက္ရွိ ေလာင္ဒင္း၊ ေမ်ာ္ေဂ်ာင္၊ မန္ေဗ်ာ၊ ဘြိုင္လက္ ၊ ေဆာ့ေလာ္၊ ဂန္ခြမ္း၊ ဂ်ိတ္ေဂ်ာ္ ၊ ထြန္းရွိန္၊ ႏူဇြန္ေဘာင္၊ ေဂါယြမ္၊ ခ်ိေဂၚ၊ ကြၽန္းရွန္ ၊ ထန္ဒုံး၊ ဖိုမိုဂ်န္၊ ဝါဇြပ္ဂ်န္ ၊ လာေငၚေခၚ ေက်း႐ြာတို႔ရွိ အိမ္ေျခ ၇၁၆ အိမ္ ပ်က္စီးၿပီး ထိုအိမ္မ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ လူဦးေရ ၄၄၃၂ ဦးမွာလည္း ေနရာေ႐ႊ႕ေျပာင္းၾကရမည္ ျဖစ္သည္ဟု အစီရင္ခံစာက ဆိုထားသည္။
ထြန္းရွိန္ေက်း႐ြာမွ ေဒသခံ ဦးလငြါးတိုက္ေဆာင္က “အစိုးရဘက္ကေရာ ကုမၸဏီဘက္ကေရာ က်ေနာ္တို႔ ေဒသခံ သေဘာထားကို ဂ႐ုမစိုက္ဘူး။ တိုင္လည္း မတိုင္ပင္ဘူး။ ေျပာျပလည္း မသိသလိုပဲ။ ဒါမလုပ္သင့္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ေဒသခံေတြ ဆႏၵကို ၾကည့္သင့္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဘယ္ကိုမွ မေ႐ႊ႕နိုင္ဘူး ဒီေနရာမွာပဲ ေနမယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဘဝ ေတြကို ဖ်က္ဆီးမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ေငါ့ခ်န္းခကို ဖ်က္ဆီးမယ့္ စီမံကိန္းကိုလည္း လုံးဝခြင့္မျပဳနိုင္ဘူး” ဟု ေျပာသည္။
၎တို႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းရမည္ဆိုပါက ေက်ာက္ေတာင္မ်ားေပၚတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ ေနအိမ္တည္ေဆာက္ရန္ မျဖစ္နိုင္ သကဲ့သို႔ ေငါ့ခ်န္းခ မရွိလွ်င္ ေသာက္သုံးေရလည္း မရွိနိုင္သျဖင့္ ၎တို႔ မ်ိဳးႏြယ္စုအားလုံး ေပ်ာက္ဆုံးသြားနိုင္ သည္ဟု ေျပာသည္။
ေဒသခံမ်ားမွာ ေငါ့ခ်န္းခေခ်ာင္းတေလွ်ာက္တြင္ ေနထိုင္ၿပီး ေသာက္သုံးေရႏွင့္ ဟင္းလ်ာအတြက္ ငါးကိုလည္း ေငါ့ခ်န္းခမွ ရယူၾကသလို ေျမသားေတာင္မ်ားတြင္ စပါး၊ လိေမၼာ္၊ သစ္ၾကားသီးမ်ား စိုက္ပ်ိဳးၿပီး ေတာတြင္း ေဆးပင္မ်ား ရွာကာ တ႐ုတ္နယ္စပ္၌လည္း ေရာင္းခ်ၾကသည္။
ဧရာဝတီက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း အထူးေဒသ (၁) အတြင္းရွိ ေငါ့ခ်န္းခေခ်ာင္း တေလွ်ာက္ သတင္းသြားယူရာ ထိုေဒသတြင္ ေက်ာက္ေတာင္မ်ား ေပါမ်ားၿပီး ေျမသားေတာင္ အနည္းငယ္သာရွိကာ ႐ြာတ႐ြာလွ်င္ အိမ္ေျခ အနည္းငယ္သာ ရွိသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္လည္း ေဒသခံမ်ားက စုေပါင္းၿပီး “ေငါ့ခ်န္းချမစ္ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ စီးဆင္းခြင့္ေပးပါ” ၊ “စီမံကိန္းကို ခ်က္ခ်င္းရပ္တန႔္ေပးပါ”ဟု ေအာ္ဟစ္ကာ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခဲ့ၾကသည္။
ေဒသခံမ်ားအေနျဖင့္ ေငါ့ခ်န္းခ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ေရကာတာစီမံကိန္း ျပဳလုပ္မည္ကို စိုးရိမ္ေနရျခင္းမွာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ တြင္ China Power Investment (CPI) က အထူးေဒသ (၁) အတြင္း ခ်ီေဖြငယ္ေရအားလွ်ပ္စစ္ ေရကာတာႀကီးတခု တည္ေဆာက္ရာ ေဒသခံတို႔၏ စိုက္ပ်ိဳးေျမမ်ား ေလ်ာ္ေၾကးမရဘဲ ဆုံးရႈံးကာ ေရေနငါးႏွင့္ ေသာက္သုံးေရမ်ား ညစ္ညမ္းသြားျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟုလည္း သိရသည္။
KDNG ၏အစီရင္ခံစာထဲတြင္ ခ်ီေဖြငယ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ေရကာတာ ေဆာက္လုပ္စဥ္က ေဒသခံမ်ားကို လွ်ပ္စစ္ မီးေပးမည္ဟု အာဏာပိုင္မ်ားက ေျပာဆိုခဲ့ေသာ္လည္း ေရကာတာ ေဆာက္လုပ္ၿပီးစီးခ်ိန္တြင္ မီးေပးခဲ့ေသာ္လည္း တယူနစ္လွ်င္ ၁၇၀ က်ပ္ ေပးေဆာင္ရေၾကာင္း၊ ရန္ကုန္၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕ မ်ားတြင္ တယူနစ္ကို ၅၀ က်ပ္သာ ေပးေဆာင္ရ ေၾကာင္း၊ မိသားစု ၆ စု ပိုင္ဆိုင္သည့္ ေျမဧက ၂၀၀ ေက်ာ္ ဆုံးရႈံးခဲ့ၿပီး ထိုေျမမ်ားအတြက္ မိသားစု တစုလွ်င္ က်ပ္ ၅သိန္းသာ ရရွိေၾကာင္း၊ ဟင္းလ်ာအတြက္ အားထားရသည့္ ငါးမ်ား မ်ိဳးတုံး ေသဆုံးသြားၿပီး ေသာက္သုံးေရလည္း အခက္အခဲ ျဖစ္သြားေၾကာင္း ေရးသားထားသည္။
